Okul Müdürlerinin Yaratıcı Liderliğinin ve Öğretmenlerin Yenilikçi İş Davranışına Etkisinin İncelenmesi

Özet

Bu araştırmanın amacı, eğitim kurumlarında okul müdürlerinin yaratıcı liderlik özelliklerinin öğretmenlerin yenilikçi iş davranışına etkisini incelemektir. Bu amaçla, araştırmada ilişkisel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma Konya İli ve ilçelerinde öğretmenlik yapan 235 kişiye uygulanmıştır. Okul müdürlerinin yaratıcı liderlik özelliklerinin öğretmenlerin yenilikçi iş davranışları üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamdan yola çıkılarak, bu çalışmada okul müdürlerinin yaratıcı liderlik özelliklerinin öğretmenlerin yenilikçi iş davranışı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada Sağlam ve Uçar (2019) tarafından geliştirilen “Okul Müdürlerinin Yaratıcı Liderlik Özellikleri Ölçeği” ve Janssen (2000) tarafından geliştirilmiş ve Töre (2017) de Türkçeye uyarlanmış olan “Yenilikçi İş Davranış Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin yaratıcı liderlik özellikleri ile yenilikçi iş davranışları ortalamanın üstünde çıktığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin, ölçekteki sorulara verdikleri cevaplar analiz edildiğinde genel görüş olarak okul müdürlerinin yaratıcı liderliklerine ilişkin algıları orta düzeyin üstünde çıkarken Girişimcilik ve Etkili İletişim alt boyut en yüksek ortalamada çıkmıştır. Öğretmenlerin yenilikçi iş davranışı algıları incelendiğinde  fikri destekleme alt boyutu en yüksek düzeyde çıkarken diğer alt boyut (fikir üretme ve uygulama) ve ölçek genel boyutu algıları orta düzeyin üstünde çıkmıştır. Erkeklerin yaratıcı liderlik özelliklerinden farklılık alt boyutundaki algısı kadınlardan daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca erkeklerin  Fikir Üretme ve Uygulama alt boyutundaki algısı kadınlardan daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin yaşlarına, mesleki deneyimlerine ve daha önce inovasyon eğitimi alıp almadıklarına göre Okul Müdürlerinin Yaratıcı Liderlik Özellikleri ve Öğretmenlerin Yenilikçi İş Davranışı algıları değişmediği tespit edilmiştir. Katılımcıların Okul Müdürlerinin Yaratıcı Liderlik ölçeği Farklılık alt boyutu Öğretmenlerin Yenilikçi İş Davranışı algılarını anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Okul müdürlerinin yaratıcı liderliklerinin öğretmenlerin yenilikçi iş davranışına etkisi korelasyon analizi sonuçlarına göre okul müdürlerinin yaratıcı liderlik özellikleri ile yenilikçi iş davranışı genel ve alt boyutları arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Bu sonuçlar göstermektedir ki okul müdürlerinin yaratıcı liderlik özellikleri ile öğretmenlerin yenilikçi iş davranışı algıları bir ilişkiyi yansımaktadır. Ayrıca yenilikçi iş davranışını en iyi yordayıcı olan yaratıcı liderliğin farklılık alt boyutu bulunmuştur. Bu sonuç göstermektedir ki; öğretmenler, çevresindekilerden farklı düşünen ve okulda ortaya çıkan problemlere ilişkin farklı çözümler üretebilen yaratıcı liderlerden etkilenmekte ve aynı düzeyde yenilikçi iş davranışı sergileyebilmektedirler.